Phát triển không gian ngầm là xu hướng tất yếu của các đô thị hiện đại. Song suốt hơn hai thập kỷ, TP.HCM vẫn loay hoay vì vướng vốn và cơ chế đầu tư, khiến nhiều dự án mở rộng không gian ngầm “đứng yên trên giấy”. Đề xuất của Vingroup lần này được kỳ vọng bổ sung hạ tầng giao thông tĩnh quy mô lớn nhất thành phố, đồng thời kết nối trực tiếp với ga Metro số 1 và các tuyến metro tương lai.

TP.HCM khơi lại “mạch ngầm” giao thông sau hai thập kỷ

Theo TS.KTS Hoàng Ngọc Lan (Đại học Kinh tế TP.HCM), đề xuất của Vingroup đã khơi thông lại “mạch ngầm” giao thông tĩnh vốn được quy hoạch từ 20 năm trước nhưng chưa thực hiện. Bà cho rằng khi tầng ngầm được quy hoạch đồng bộ, khu trung tâm sẽ thân thiện và tiện lợi hơn với người dân lẫn du khách. Việc gửi xe, mua sắm, giải trí hay tiếp cận metro đều diễn ra trong cùng một không gian liên kết, thay vì cảnh người dân phải mất hàng giờ tìm chỗ đỗ xe như hiện nay.

Người dân có thể gửi xe cá nhân tại bãi ngầm, lên metro di chuyển nhanh tới các cực trung tâm mới. Khi hành trình từ khu vệ tinh vào trung tâm lõi được kết nối liền mạch, TP.HCM sẽ hình thành “vòng tròn vận hành khép kín”, nơi công việc – mua sắm – du lịch – giải trí diễn ra trong một hệ thống thống nhất.

Bà Lan ví dụ: “Tại Singapore, khu Marina Bay Sands chỉ có vài tầng nổi, nhưng bên dưới là hệ thống tầng ngầm quy hoạch bài bản, tối ưu hiệu quả sử dụng đất và mở rộng đáng kể không gian đô thị.”

Đánh thức “kinh tế trong lòng đất”

TS Phạm Viết Thuận, Viện trưởng Viện Kinh tế Tài nguyên và Môi trường TP.HCM, cho rằng TP hiện phát triển chủ yếu theo chiều rộng, trong khi phát triển không gian ngầm là hướng đi theo chiều sâu – vừa giải quyết giao thông tĩnh, vừa mở ra động lực kinh tế mới.

Không gian ngầm tại Bến Thành sẽ trở thành mảnh ghép quan trọng, kết nối khu trung tâm hiện hữu với trung tâm mở rộng, tạo hiệu ứng lan tỏa đến khu Nam và hình thành các đô thị vệ tinh gắn với giao thông công cộng hiện đại (TOD). “Phát triển không gian ngầm là thước đo tầm vóc của một đô thị hiện đại. Nếu dự án được triển khai, TP.HCM sẽ vượt qua giới hạn phát triển truyền thống, bước vào kỷ nguyên đô thị đa tầng, năng động và kết nối,” TS Thuận nhận định.

Metro Bến Thành – Cần Giờ: Mảnh ghép trục “xương sống” Bắc – Nam

Không gian ngầm Bến Thành không chỉ là “mạch sống” của trung tâm, mà còn là điểm khởi đầu hành trình ra biển lớn – giúp TP.HCM khẳng định vai trò đầu tàu và cửa ngõ khu vực.

Hiện lưu lượng người dân từ trung tâm về khu Nam rất lớn, khiến các trục Nguyễn Hữu Thọ, Huỳnh Tấn Phát, Nguyễn Tất Thành thường xuyên quá tải. Trong quy hoạch từ năm 1999, TP từng đặt mục tiêu hình thành trục giao thông Bắc – Nam, nhưng do vướng quỹ đất, kế hoạch vẫn chưa thành hiện thực.

“Nếu có tuyến metro nối thẳng từ trung tâm ra khu Nam, người dân sẽ chuyển dần sang giao thông công cộng, thay đổi cấu trúc vận hành đô thị,” TS Lan phân tích. Bà cũng cho rằng việc mở rộng đường Nguyễn Tất Thành sau một thập kỷ khởi động lại là tín hiệu tích cực.

Theo bà, trung tâm Bến Thành là “trái tim tài chính”, khu Nam là trung tâm phụ với nhiều công trình công cộng, còn Cần Giờ là cực kinh tế biển. “Ba cực này cần một trục xương sống mạnh mẽ để kích hoạt dòng người, dòng vốn và du khách,” TS Lan nói.

Đề xuất phát triển không gian ngầm Bến Thành vì thế không chỉ là giải pháp giao thông, mà còn là bước đi chiến lược giúp TP.HCM bứt phá khỏi giới hạn truyền thống. Khi các tầng đô thị được kết nối đa chiều – từ metro đến bãi đỗ ngầm, từ trung tâm đến đô thị vệ tinh – thành phố sẽ hình thành hệ thống “hub” giao thông – thương mại – dịch vụ hiện đại hàng đầu châu Á.